€ 18.151 (aandelenkapitaal)

Binnen de exploitatie van Combibad Kwekkelstijn is het buitenbad door de weersafhankelijkheid altijd een risico geweest. In 2018 heeft het 25 meter buitenbassin een semipermanente overkapping gekregen. In de zomerperiode kan het bassin dienst doen als buitenbad en in de overige jaargetijden als extra wedstrijd- en trainingsbinnenbassin voor met name sportverenigingen en banenzwemmers. Het aantal bezoekers in de zomer zal echter toch afhankelijk blijven van het weer. Een goede zomer trekt meer bezoekers dan een slechte zomer. De maximale hoogte van de algemene reserve ad € 90.000 kan dit echter opvangen.
 Tussen gemeente ’s-Hertogenbosch en Exploitatiemaatschappij Combibad Kwekkelstijn BV is voor de jaren 2017 tot en met 2019 een exploitatieovereenkomst aangegaan. Hierin is geen rekening is gehouden met de gevolgen van de overkapping van het 25 meter buitenbassin voor de jaarlijkse exploitatielasten. In de overeenkomst is afgesproken dat partijen in overleg treden over aanpassing van de overeenkomst en de exploitatiebijdrage zodra de omvang van het extra exploitatietekort dat na de overkapping ontstaat duidelijk is. Tot op heden is nog geen betrouwbare inschatting te maken van het extra jaarlijkse exploitatietekort. Uit de definitieve jaarcijfers over 2018 en de ervaringen over het eerste halfjaar 2019, moet blijken hoe hoog de extra jaarlijkse exploitatiebijdrage aan Exploitatiemaatschappij Combibad Kwekkelstijn BV moet zijn.

€ 746 (3,73% aandelenkapitaal)

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

Met de liquidatie van het CBL Escrow Fonds is alleen nog sprake van een risico en daarmee aansprakelijkheid voor de verkopende aandeelhouders ter hoogte van het bedrag dat als werkkapitaal wordt aangehouden in de vennootschap.
Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de verkopende aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 20.000), art 2.81 BW.

€ 746 (3,73% aandelenkapitaal)

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

De aandeelhouders lopen zeer beheerst geachte risico’s op Enexis voor de niet -tijdige betaling van rente en/of aflossing en, in het ergste geval, faillissement van Enexis en voor het bedrag dat als werkkapitaal wordt aangehouden in de vennootschap.
Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 20.000), art 2.:81 BW.
De activiteiten van deze BV zullen worden beëindigd na aflossing van het laatste deel van de aandeelhouderslening/back-to-backlening op 30 september 2019.

€ 746 (3,73 % aandelenkapitaal)

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

Met de liquidatie van het General Escrow Fonds is alleen nog sprake van een risico en daarmee aansprakelijkheid voor de verkopende aandeelhouders ter hoogte van het bedrag dat als werkkapitaal wordt aangehouden in de vennootschap.
Het financiële risico is na de liquidatie van het General Escrow Fonds relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 20.000), art 2.:81 BW.

€ 746 (3,73% aandelenkapitaal)

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

Het financiële risico is beperkt tot eventuele claims van Waterland als gevolg van garanties en vrijwaringen die door de verkopende aandeelhouders zijn afgegeven en tot het bedrag van ruim € 8 miljoen op de escrow-rekening die nog resteert op de escrow-rekening en voor het bedrag dat als werkkapitaal wordt aangehouden in de vennootschap.
Daarnaast is het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 20.000), art 2.:81 BW.

€ 746 (3,73% aandelenkapitaal)

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

Met de liquidatie van het General Escrow Fonds is alleen nog sprake van een risico en daarmee aansprakelijkheid voor de verkopende aandeelhouders ter hoogte van het bedrag dat als werkkapitaal wordt aangehouden in de vennootschap.
Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap (totaalbedrag € 1.496.822) (art 2.:81 BW).

€ 1,1 miljoen (3,73% aandelenkapitaal)€ 13,05 miljoen (1 opgenomen leningen)dividend

Cijfers nog vast te stellen door de aandeelhoudersvergadering

In het jaarverslag 2018 van Enexis wordt uitgebreid stilgestaan bij de risico's en het risicomanagement van de onderneming. Het risicomanagementbeleid is gebaseerd op het COSO-ERM model en richt zich op alle facetten van de onderneming. Van strategische en operationele risico's tot de betrouwbaarheid van (financiële) rapportages en het voldoen aan wet- en regelgeving. De lijn – en projectmanagers op alle niveaus in de organisatie zijn zelf verantwoordelijk voor het identificeren van risico's en het nemen van maatregelen. Risicospecialisten ondersteunen hen bij het kwantificeren, beperken en bewaken van de risico's. Deze decentrale verantwoordelijkheid is een essentieel element van de gehele risicobenadering.

In het genoemde jaarverslag worden de volgende strategische risico's onderkend:

1.  Toenemende schaarste personeel, kwalitatief en kwantitatief (bij Enexis, aannemers en leveranciers)
2. Energienet niet tijdig aangepast voor energietransitie
3. Ontoereikend verandervermogen en focus organisatie voor realisatie energietransitie en digitale transitie
4. Veiligheid medewerkers
5. Ongeautoriseerde toegang tot systemen en data (privacy & security)
6. Klantprocessen Enexis voldoen niet aan verwachting klanten
7. Onvoldoende wendbaarheid in snelheid en kosten van het ICT-landschap
8. Publieke veiligheid (falende assets)
9. Energiewetgeving en beperkt extern draagvlak belemmerend voor rol van netwerkbedrijven bij faciliteren energietransitie

Enexis is financieel gezond. Het bedrijf heeft de Standard&Poor's (S&P) rating A+ (Stable outlook) en bij Moody's Aa3 (stable outlook).

Wettelijk is minimaal 40% eigen vermogen vereist, Enexis heeft op dit moment meer dan 50% eigen vermogen. Gecombineerd met de achtergestelde status van de ‘Vordering op Enexis vennootschap’
die loopt tot september 2019, levert dit een laag risico op voor de aandeelhouders van Enexis Holding N.V.  

Een aanvullend risico is het achterblijven van de geraamde dividendinkomsten. Overeengekomen is een streefwaarde van € 100 miljoen voor het jaarlijkse dividend.

€ 333.194 (0,26% aandelenkapitaal) € 13,0 miljoen (rekening-courant) € 77,6 miljoen (leningen o/g) € 1,0 miljoen (lening u/g) € 0,1 miljoen (bankgaranties) direct gegarandeerde faciliteiten (rekening-courant en kasgeld) (in-)direct gegarandeerde leningen dividend

Het aangaan en beheersen van risico’s is inherent aan de bedrijfsvoering van een bank. Zonder het accepteren van een bepaalde mate van krediet-, markt-, liquiditeits- en operationeel risico is het voeren van een bankbedrijf niet mogelijk. BNG Bank kent alleen een bankenboek en geen handelsboek. Het risicobeheer van BNG Bank is gericht op handhaving van het veilige risicoprofiel van de bank. Dit profiel komt tot uitdrukking in hoge externe kredietratings. Om deze reden hanteert BNG Bank een strak kapitalisatiebeleid, met ondergrenzen voor de leverage ratio en de Tier 1-ratio. Deze grenzen bepalen in combinatie met de beperking van de dienstverlening zoals vastgelegd in haar statuten het werkgebied en de actieradius van de bank. In haar jaarverslag beschrijft en rapporteert de Bank haar risicomanagement. Dit jaarverslag is beschikbaar via www.bngbank.nl/jaarverslag.

€ 563 (0,20% aandelenkapitaal)

Risicobeheersing is een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering en richt zich met een brede invalshoek op alle facetten van de onderneming: van strategische en operationele risico`s tot de betrouwbaarheid van financiële rapportages en het voldoen aan wet- en regelgeving. Onderdeel van dit risicobeleid is een zorgvuldige afweging welke risico`s Brabant Water loopt, welke beheersmaatregelen ingezet worden en hoe Brabant Water controle houden op de effectiviteit en de naleving van de regels.
In 2015 is het risicomanagementbeleid en het kader voor risicomanagement vastgesteld. Het stelsel van maatregelen voor risicobeheersing is bedoeld om effectiever om te gaan met onzekerheden, zodat bedreigingen worden ingeperkt en kansen optimaal worden benut. Onderdeel van het beleid is een bedrijfsbrede risicomatrix die een hulpmiddel is om de risicobereidheid van Brabant Water te bepalen. In haar jaarverslag beschrijft en rapporteert Brabant Water over haar risicomanagement. Dit jaarverslag is beschikbaar via jaarverslag2017.brabantwater.nl/

€ 3.557.183,= (aandelenkapitaal)€ 23,3 miljoen (leningen gemeente)

In het jaarverslag van de BIM wordt ingegaan op het risicomanagement. Risicomanagement is regelmatig onderwerp van gesprek tussen directie en raad van commissarissen. Het vormt een steeds belangrijker onderdeel van de besturing van de BIM. Jaarlijks wordt met de accountant gesproken over de interne risicobeheersingssystemen. De afgelopen paar jaar zijn stappen gezet om het risicomanagement verder te verankeren in de organisatie. Een belangrijk financieel risico bij de BIM ligt in de waardeontwikkeling van het onroerend goed. De bedrijfspanden in verhuurexploitatie zijn onroerende zaken die aangehouden worden om huuropbrengsten en/of waardestijgingen te realiseren. Ten behoeve van de jaarrekening wordt jaarlijks het vastgoed in eigendom van de BIM door een onafhankelijk extern taxateur getaxeerd. De algemene ontwikkelingen op de markt voor bedrijfsmatig vastgoed, alsmede de specifieke situatie per object, met name de bezettingsgraad, de lengte van de huurcontracten en de kwaliteit van de huurders worden daarbij kritisch tegen het licht gehouden. De externe accountant van de BIM heeft de afgelopen paar jaar steeds vastgesteld dat de externe taxaties goed bruikbaar zijn voor de onderbouwing van de actuele waardes van de panden.

De financieringsrisico’s zijn sinds alle leningen van de BIM zijn ondergebracht bij de grootaandeelhouder de gemeente ’s-Hertogenbosch relatief beperkt. Hierbij is overeengekomen dat op basis van de beschikbare aflossingscapaciteit, wordt afgelost. Hiermee wordt vermeden dat bij eventuele liquiditeitskrapte toch moet worden afgelost, waardoor de organisatie in liquiditeitsproblemen zou kunnen komen. In 2015 en 2016 heeft de BIM overigens in ruime mate afgelost.
Wat het operationeel risico betreft is het van belang dat de BIM in control is in haar operatie. Met name op het gebied van rapportages zijn sinds 2015 acties ingezet die er nog meer toe dienen te leiden dat informatie betrouwbaar en snel toegankelijk is, zodat waar wenselijk tijdig kan worden bijgestuurd.

Noot: de jaarcijfers 2018 worden door de vennootschap pas op zijn vroegst medio 2019 vrijgegeven.

€ 8,75 miljoen (aandelenkapitaal), waarvan € 5,25 miljoen in het bezit van de gemeente ‘s-Hertogenbosch€ 15,6 miljoen (leningen gemeente)

Het risico van de MEI ten aanzien van de jaarlijkse exploitatie is beperkt. Met de exploitant is een huurovereenkomst gesloten die loopt tot 2020. Conform de tussen partijen gesloten parapluie overeenkomst is inmiddels gestart met de onderhandelingen over de periode na 31 december 2020. De resultaten van die onderhandelingen zijn bepalend voor de ontwikkeling van het eigen vermogen en de liquiditeit van de vennootschap in de volgende jaren.

€ 4 miljoen (aandelenkapitaal, waarvan € 0,8 miljoen in het bezit van de BIM)

Brabant Life Sciences Seed Fonds BV (BLSSF) is operationeel sinds 2009. Vijf partijen, waar onder de BIM, investeren gezamenlijk € 4 miljoen. Van het rijk is een renteloze lening verkregen van € 4 miljoen. Tot slot is de provincie mede-participant. Zij heeft een bedrag van eveneens € 4 miljoen beschikbaar gesteld. Totaal was hiermee € 12 miljoen beschikbaar dat (grotendeels) als risicokapitaal is geïnvesteerd in nieuwe kleine Life Sciences bedrijven. Het fondsmanagement is in handen gesteld van WesterToren Innovation Ventures B.V .. Daarnaast wordt het fonds ondersteund door een Wetenschappelijke Adviesraad. In de loop van 2015 is een eerste deelneming verkocht. Het inmiddels uitgekeerde dividend overtreft echter de inleg nog niet dus er blijft een risico aanwezig dat niet het totaal geïnvesteerde kapitaal wordt terugverdiend.

Noot: de jaarcijfers 2018 worden door de vennootschap pas op zijn vroegst medio 2019 vrijgegeven.

€ 8 miljoen (lening)

Het Bosch Investering-Fonds (BIF) is eind 2016 door de BIM opgericht. De gemeente heeft hiervoor € 8 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag is door uw raad opgenomen in de gemeentelijke begroting. Het gaat hier om risicokapitaal dat geïnvesteerd wordt in jonge, (innovatieve) bedrijven. BIF B.V. vormt samen met een aantal private investeerders een beleggingsfonds. Een voornemen tot financiering, uitbreiding van financiering of desinvestering worden voorgelegd aan een investeringscommissie. In 2017 heeft de eerste investering plaatsgevonden (Fruitfunk), er worden in 2018 nog enkele investeringen verwacht.  BIM legt in haar hoedanigheid van bestuurder van BIF B.V. verantwoording af over het door haar gevoerde bestuur aan haar aandeelhouder(s) in de reguliere jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van de N.V. BIM. Minimaal wordt hiertoe het door een accountant goedgekeurde, definitieve jaarverslag inclusief jaarrekening van BIF B.V. over het afgesloten boekjaar ter informatie op de agenda van de aandeelhoudersvergadering van N.V. BIM geplaatst.

Noot: de jaarcijfers 2018 worden door de vennootschap pas op zijn vroegst medio 2019 vrijgegeven.

€ 30.000 (aandelenkapitaal)

De Bossche Banen BV is formeel aansprakelijk voor haar activiteiten en personeel. Voor het realiseren van de doelstelling heeft de verbonden partij contractuele afspraken gemaakt met de voormalig afdeling AMSZ van de gemeente en het UWV werkbedrijf. De Bossche Banen BV ontvangt loonkostensubsidie voor dekking van de loon- en bijkomende kosten. Daardoor is het financiële risico afgedekt.

Vanaf 1-1-2018 is er geen personeel meer in dienst bij Bossche Banen BV.

Coöperatieve vereniging met uitsluiting van aansprakelijkheid

De Schoonmaak Coöperatie is formeel aansprakelijk voor haar activiteiten. De leden zijn niet aansprakelijk voor door de Schoonmaak Coöperatie verrichte activiteiten en eventuele schulden.

€ 18.000 (aandelenkapitaal)€ 3,0 miljoen (subsidie)

Risico is de verdere besluitvorming en realisatie over de nieuwbouw van het theater en in die periode mogelijke programmering, en de daarmee samenhangende inkomsten.

€ 23.143 (aandelenkapitaal, waarvan € 7.714 in bezit BIM)€ 9,5 miljoen (BNG financiering, gemeente staat garant voor maximaal € 15,9 miljoen, met 1/3e contra garantie Heijmans en BPD)

De activiteiten van de B.V. waren sinds 2012 grotendeels bevroren en zijn in 2016 weer opgepakt. PPHP (Sjoerd Soeters) heeft een actueel stedenbouwkundig plan opgesteld voor de twee nog te realiseren kastelen Oeverhuyze en Heesterburgh. In 2017 is voor dit laatste plandeel een Ruimtelijk en Functioneel Kader door de raad vastgesteld.

De vennootschap zet de exploitatie van de golfbaan voort onder de huidige condities overeenkomstig de langdurende verhuurovereenkomst met de exploitant. De B.V. verkent de mogelijkheden om te komen tot verkoop van de golfbaan.

De marktrisico’s voor de B.V. lijken in deze fase van het project te overzien en binnen de vennootschap op te vangen, mede in het licht van het aanzienlijke eigen vermogen van de B.V. ter grootte van circa  € 11 miljoen.

€ 680.670 (aandelenkapitaal, waarvan € 226.890 in bezit BIM)

Nieuwe deelplannen worden alleen verder in ontwikkeling gebracht, als er voldoende zekerheid is over de afzet van het programma, bijvoorbeeld door vooraf afspraken met beleggers over de afname van huurappartementen te maken en door vooraf huurcontracten met afnemers van kantoren en andere commerciële ruimtes te sluiten. Een uitzondering is de ontwikkeling van De Office, vanwege de koppeling met De Livin’ (qua geluid en parkeren). Per ontwikkeling worden binnen de B.V. de mogelijke risico’s in beeld gebracht, zodat op basis daarvan een afgewogen besluit kan worden genomen door directie en Raad van Commissarissen.

Bij in aanbouw zijnde deelplannen worden de risico’s zo veel mogelijk verkleind door maatregelen zoals het verhuren van gerealiseerde woningen en het zo nodig in delen verhuren van kantoorruimte aan geïnteresseerde partijen. Ook het in verhuurde staat verkopen van appartementen aan een belegger is in de huidige markt een reële optie.

In het directieverslag wordt sinds 2013 in een aparte paragraaf ingegaan op de door de vennootschap gebruikte financiële instrumenten. De risico’s op uitstaande vorderingen alsmede de renterisico’s zijn op dit moment beperkt. Het management bewaakt nadrukkelijk de liquiditeitspositie van de vennootschap.  

€ 18.000 (aandelenkapitaal, waarvan € 6.000 in het bezit van de gemeente ’s-Hertogenbosch)€ 20 miljoen (maximale gemeentegarantie met een contragarantie door Heijmans en BrabantWonen, ieder partij staat voor 1/3 deel garant)

Het risico op het noordelijke plandeel is inmiddels beperkt. De gronden hierin zijn grotendeels verkocht en opgeleverd. De bijbehorende financiële afwerking past binnen de geldende grondexploitaties van zowel de BV als de gemeente. Wel was bij
de ontwikkeling van het entreegebied naast het reeds geopende hotel/brasserie ook een woonzorgcomplex voorzien. Inmiddels is duidelijk dat dit initiatief in deze omgeving niet haalbaar is vanwege de geluidsnormen. Directie en RvC onderzoeken alternatieven, die niet als geluidsgevoelige
voorziening worden aangemerkt. Dit kan van invloed zijn op de grondopbrengst voor deze locatie.

Medio 2018 is het stedenbouwkundige plan voor Willemspoort zuid gereed. De focus ligt op woningbouw. Dat betreft zowel sociale, middeldure en dure huur en koopappartementen. Onderzocht wordt of kleine appartementen, zorgappartementen alsmede service-appartementen onderdeel van het woonprogramma kunnen zijn. Daaraan worden (commerciële) voorzieningen toegevoegd. Wonen en voorzieningen dienen als communicerende vaten om te komen tot een volwaardig en financieel acceptabel plan. De doelgroep, gerelateerd aan food&health en het JBZ blijft ongewijzigd. In het plan worden bezoekers- en bewonersparkeergarages opgenomen. De BV Willemspoort is momenteel op zoek naar beleggers/exploitanten voor de (zorg)huurappartementen, de commerciële voorzieningen en de bezoekersparkeergarage. Hoewel de verwachting is, dat de huidige markt voldoende potentie biedt om een haalbaar plan te realiseren, kan in dit stadium nog geen zekerheid worden gegeven over de gemeentelijke grondopbrengsten en de haalbaarheid van de grondexploitatie van de BV.

In de gemeentelijke jaarrekening 2013 is uit voorzichtigheidsoverwegingen binnen het grondbedrijf op dit project een voorziening ter grootte van € 4 miljoen getroffen. Vanwege de lagere rentekosten dan eerder geraamd en de positieve ontwikkeling van het project, is in de gemeentelijke jaarrekening 2016 deze voorziening verlaagd naar € 2,8 miljoen. Wel blijven zowel de B.V. als het grondbedrijf de risico’s kritisch beoordelen.

€ 6 miljoen (aandelenkapitaal, waarvan € 2 miljoen in het bezit van de BIM)

Het risico op het noordelijke plandeel is inmiddels beperkt. De gronden hierin zijn grotendeels verkocht en opgeleverd. De bijbehorende financiële afwerking past binnen de geldende grondexploitaties van zowel de BV als de gemeente. Wel was bij
de ontwikkeling van het entreegebied naast het reeds geopende hotel/brasserie ook een woonzorgcomplex voorzien. Inmiddels is duidelijk dat dit initiatief in deze omgeving niet haalbaar is vanwege de geluidsnormen. Directie en RvC onderzoeken alternatieven, die niet als geluidsgevoelige
voorziening worden aangemerkt. Dit kan van invloed zijn op de grondopbrengst voor deze locatie.

Medio 2018 is het stedenbouwkundige plan voor Willemspoort zuid gereed. De focus ligt op woningbouw. Dat betreft zowel sociale, middeldure en dure huur en koopappartementen. Onderzocht wordt of kleine appartementen, zorgappartementen alsmede service-appartementen onderdeel van het woonprogramma kunnen zijn. Daaraan worden (commerciële) voorzieningen toegevoegd. Wonen en voorzieningen dienen als communicerende vaten om te komen tot een volwaardig en financieel acceptabel plan. De doelgroep, gerelateerd aan food&health en het JBZ blijft ongewijzigd. In het plan worden bezoekers- en bewonersparkeergarages opgenomen. De BV Willemspoort is momenteel op zoek naar beleggers/exploitanten voor de (zorg)huurappartementen, de commerciële voorzieningen en de bezoekersparkeergarage. Hoewel de verwachting is, dat de huidige markt voldoende potentie biedt om een haalbaar plan te realiseren, kan in dit stadium nog geen zekerheid worden gegeven over de gemeentelijke grondopbrengsten en de haalbaarheid van de grondexploitatie van de BV.

In de gemeentelijke jaarrekening 2013 is uit voorzichtigheidsoverwegingen binnen het grondbedrijf op dit project een voorziening ter grootte van € 4 miljoen getroffen. Vanwege de lagere rentekosten dan eerder geraamd en de positieve ontwikkeling van het project, is in de gemeentelijke jaarrekening 2016 deze voorziening verlaagd naar € 2,8 miljoen. Wel blijven zowel de B.V. als het grondbedrijf de risico’s kritisch beoordelen.

Coöperatieve vereniging met uitsluiting van aansprakelijkheidBijdrage bij toetreding € 30.000Jaarlijkse bijdrage € 40.000

De Coöperatieve Vereniging Midwaste Milieu U.A. is begin 2009 opgericht en heeft als belangrijkste doel het voor haar leden bereiken van de hoogst mogelijke kwaliteit tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten v.w.b. het inzamelen en verwerken van afval. De coöperatieve vereniging is de juiste entiteit welke past bij de gestelde doelen van de (toekomstige) leden en de toekomstige ontwikkelingen. De coöperatieve vereniging is een rechtspersoon en dus aansprakelijk voor haar doen en laten. De Coöperatieve Vereniging Midwaste Milieu U.A. is een CV met een uitgesloten aansprakelijkheid. Het lidmaatschap van de gemeente ’s-Hertogenbosch van de Coöperatieve Vereniging Midwaste Milieu U.A. betekent dat de gemeente niet aansprakelijk is voor nadelige gevolgen van overeenkomsten die de coöperatie sluit met andere partijen (andere leden en derden). Binnen de coöperatie zijn wij uitsluitend aansprakelijk voor die zaken waarvoor wij zelf een overeenkomst hebben gesloten met de coöperatie.

€ 20,5 miljoen (aandelenkapitaal)€ 1,6 miljoen (rekening-courant)€ 0,9 miljoen (jaarlijkse kapitaalstorting)

De in 1996 door Libéma Vrijetijdsparken BV, Exploitatiemaatschappij Sportiom BV, Gemeente ‘s-Hertogenbosch, Ontwikkelingsmaatschappij NV en Verhuurmaatschappij NV gesloten koepelovereenkomst is geëindigd op 31-12-2018.

Waardering Ontwikkelingsmaatschappij
De aandelen (100%) van de gemeente in de Ontwikkelingsmaatschappij zijn gewaardeerd tegen oorspronkelijke verkrijgingsprijs (€ 19,1 mln.), waarbij rekening dient te worden gehouden met duurzame waardevermindering. Daarom is in de gemeentelijke jaarrekeningen vanaf de aanvang van de exploitatie in 1998 een risicoreserve gevormd (later omgezet in een voorziening), welke op 31 december 2025 toereikend moest zijn om deze duurzame waardevermindering van de deelneming in de Ontwikkelingsmaatschappij te compenseren. De gevormde voorziening werd ook gebruikt ter egalisatie van een aantal kosten- en opbrengstenposten die verband houden met (het gemeentelijke aandeel in) de exploitatie van het Sportiom. Dit betreft onder andere de bijdragen uit de dienstverleningsovereenkomst met de exploitatiemaatschappij, de personele kosten van (oud-)medewerkers van de gemeente in Sportiom, de kosten van vervanging van technische installaties en daarnaast de opbrengsten van verenigingen, particulieren en scholen.

Met ingang van 2010 is de waarderingssystematiek gewijzigd. Vanaf dat jaar wordt jaarlijks door de gemeente een exploitatievergoeding/kapitaalstorting verstrekt aan de Ontwikkelingsmaatschappij, in plaats van de vorming van een risicovoorziening door de gemeente. De reden van deze (budgettair neutrale) wijziging was dat de deelneming te hoog was gewaardeerd op de balans van de gemeente en dat sprake was van een structureel verliesgevende onderneming. In de jaarrekeningen 2010 en 2012 van de gemeente is daarnaast een voorziening gevormd van € 4,5 mln.

Vanaf de aanvang van de exploitatie van het Sportiom is de waardering van de aandelen van de gemeente (tussentijds) dus hoger dan de feitelijke waarde (eigen vermogen) van de Ontwikkelingsmaatschappij (het verschil ultimo 2018 bedraagt € 10,5 mln. o.b.v. de concept jaarrekening 2018). De waardevermindering wordt tot op heden gecompenseerd door middel van de jaarlijkse exploitatiebijdrage/kapitaalstorting door de gemeente, welke structureel was voorzien in de begroting.
Bij de bepaling van het vermogen van de Ontwikkelingsmaatschappij wordt uitgegaan van een waarde van het pand Sportiom van € 7,5 mln.

In de koepelovereenkomst is de bepaling opgenomen dat de gemeente de aandelen van Libéma (15%) in de Verhuurmaatschappij moet overnemen voor € 3,4 mln. Deze aandelenoverdracht heeft inmiddels plaatsgevonden. Na beëindiging van de koepelovereenkomst en overname van de aandelen per 31-12-2018 is de gemeente voor 15% direct aandeelhouder geworden in de Verhuurmaatschappij en indirect voor de overige 85% via de Ontwikkelingsmaatschappij.

Exploitatie vanaf 2019
Op 7 maart 2017 heeft uw Raad ingestemd met het voorstel tot voortzetting van de exploitatie van het Sportiom voor de periode 2019 t/m 2038, binnen de huidige financiële ruimte in de meerjarenbegroting. Inmiddels is de aanbesteding en gunning afgerond. Sportfondsen ’s-Hertogenbosch BV is met ingang van 1 januari 2019 de nieuwe exploitant en huurder van het Sportiom voor een periode van 20 jaar.

Het voornemen is om in 2019 de vennootschappen Ontwikkelingsmaatschappij Sport en Vrijetijd ‘s-Hertogenbosch en Verhuurmaatschappij De Vliert te herstructureren. Naar verwachting zal daarover in de eerste helft van 2019 een besluit worden genomen.

€ 234.604 (aandelenkapitaal Sport en Vrije Tijd NV)€ 343.640 (dotatie voorziening kosten vervanging technische installaties Sportiom)

Zie Ontwikkelingsmaatschappij Sport en Vrije Tijd ’s-Hertogenbosch N.V.

Zie veiligheidsregio brandweer

Geen.

Zie veiligheidsregio brandweer

Geen.

€ 46,38 per inwoner (2018)

Als gevolg van de invoering van de Wet Normering rechtspositie Ambtenaren per 1 januari 2020 zullen de brandweervrijwilligers de status krijgen van werknemers. Dit zal leiden tot een kostenstijging van 30 tot 50%. De minister van BZK heeft de huidige uitzonderingsstatus voor brandweervrijwilligers verlengd tot 1 januari 2021. De vrijwilligersvergoedingen waren in 2018 begroot op € 3.623.000, terwijl de werkelijke kosten in 2018 € 3.969.000 hebben bedragen.

58% batig/nadelig saldo ten gunste/laste van de gemeente ‘s-Hertogenbosch

De grondexploitatie van de GR Heesch West wordt elk jaar geactualiseerd en bij tekorten zullen de deelnemende gemeenten (Bernheze, ’s-Hertogenbosch en Oss) het tekort telkenmale aanvullen. Hierdoor is er geen reserve als weerstandsvermogen binnen de GR nodig. De geactualiseerde exploitatieberekening van begin 2019 sluit met een tekort van € 43,7 miljoen. De deelnemende gemeenten hebben daarop hun verliesvoorziening afgestemd (€ 43,7 miljoen) en deze zal bij overdracht van de gronden eveneens worden overgedragen. Verder is er een beperkt beschikbare weerstandscapaciteit in de grondexploitatie bij het budget bouw- en woonrijpmaken opgenomen (post onvoorzien).  

€ 31,12 per inwoner

CONCEPT-gegevens GGD:
De GGD Hart van Brabant wijdt een aparte paragraaf in haar jaarrekening aan weerstandsvermogen en risicobeheersing. De belangrijkste risico’s worden vermeld en toegelicht, inclusief een inschatting van het risicobedrag en de kans waarin een risico zich kan voordoen. Voor 2018 is er een risicobedrag van € 1,4 miljoen (ondergrens) tot 4,8 miljoen (bovengrens) ingeschat wat door de algemene reserve  gedekt zou moeten worden.
Het gaat dan met name om;
*risico op aanvullende dienstverlening/plustaken (hoog risico € 0,8 miljoen)
Ongeveer 33% van de omzet van de GGD komt uit plustaken, met het gebruikelijke ondernemersrisico. De opbrengst uit plustaken draagt ook bij aan de dekking van de algemene, indirecte kosten. Daarom wordt er een risicomarge ingeschat van 5% van deze omzet. Kans dat zich dit voordoet is hoog, de druk op de gemeentelijke financiën wordt groter en de stringentere subsidievoorwaarden en nieuwe vormen van inkoop vergroten dit risico ook.
*indexering gemeentelijke bijdrage (hoog risico)
Deze indexering krijgt elk jaar een correctie over de twee vorige jaren, die kan afwijken van de indexering die al vast staat.
*leegstand verhuur (laag risico 0,03 miljoen)
De GGD verhuurt een deel van zijn gebouwen, maar het aantal huurders neemt af.

Daarnaast zijn er nog een aantal risico’s ingeschat welke via een andere maatregel (o.a. dekking door voorziening of bestemmingsreserve) opgevangen kunnen worden zonder de algemene reserve aan te spreken. Het betreft dan o.a. een (hoog) risico op oninbaarheid debiteuren die een voorziening dubieuze debiteuren ter dekking heeft.     

Na vaststelling van het jaarverslag en de jaarrekening 2018 is de stand van de reserves:
-   Algemene reserve € 2,26 miljoen
-   Bestemmingsreserves € 7,89 miljoen
De reserves zijn toereikend voor de dekking van de risico’s en andere onverwachte ontwikkelingen

58% batig/nadelig saldo ten gunste/laste van de gemeente ‘s-Hertogenbosch

Risicomanagement paragraaf
De grondexploitatie van de GR Heesch West wordt elk jaar geactualiseerd en bij tekorten zullen de deelnemende gemeenten (Bernheze, ’s-Hertogenbosch en Oss) het tekort telkenmale aanvullen. Hierdoor is er geen reserve als weerstandsvermogen binnen de GR nodig. De geactualiseerde exploitatieberekening van begin 2019 sluit met een tekort van € 43,7 miljoen. De deelnemende gemeenten hebben daarop hun verliesvoorziening afgestemd (€ 43,7 miljoen) en deze zal bij overdracht van de gronden eveneens worden overgedragen. Verder is er een beperkt beschikbare weerstandscapaciteit in de grondexploitatie bij het budget bouw- en woonrijpmaken opgenomen (post onvoorzien).  

€ 89,54 gemiddelde kostprijs per uur (o.b.v. herziene begroting 2018)

Wij ondersteunen het initiatief van de Omgevingsdienst Brabant-Noord (ODBN) om te komen tot een adequaat geborgd risicomanagement. Risicomanagement  is  erop  gericht  om  de  schadelijke  gevolgen  van  risico’s zo veel mogelijk te voorkomen of te beperken. Het is een instrument  om op een gestructureerde en eenduidige wijze risico's in kaart te brengen en te leren beheersen. Daarvoor worden structureel risicoanalyses gemaakt; nadat een risico is beschreven worden de mogelijke financiële gevolgen en de kans dat een risico zich voordoet in beeld gebracht. . Belangrijkste risico’s die onderkend worden zijn onder meer het adequaat kunnen uitvoeren van het Meerjaren Ontwikkelingsplan (MJOP) welk plan is opgesteld om de bedrijfsvoering binnen de ODBN structureel te verbeteren. Dientengevolge zou een kwantitatieve en kwalitatieve mismatch kunnen (gaan) optreden tussen de eisen/wensen van opdrachtgevers en de mate waarin de ODBN aan deze eisen/wensen kan voldoen. Dit kan ook gevolgen hebben voor het aanwezige opleidingsbudget. Hierover worden zo nodig nog aanvullende afspraken gemaakt met de partners.

€ 3,00 per inwoner per jaar

De bestuurlijke regionale samenwerking kent beperkte risico’s omdat zij alleen participeert in overheidsprojecten. De regio staat breed bekend als Agrifood Capital .  Agrifood Capital is zelf geen opdrachtgever maar dit zijn de gezamenlijke deelnemende gemeenten.
Het samenwerkingsverband Agrifood Capital geeft jaarlijks een opdracht aan Agrifood Capital B.V. De BV participeert in publieke en private projecten. De hoogte van het totale bedrag is echter gelimiteerd  tot de opdrachtwaarde van € 1 miljoen. De Stichting Agrifood Capital houdt 100% van de aandelen en het stichtingsbestuur bestaat uit vertegenwoordigers van het samenwerkingsverband, de regionale opleidingsinstituten en vertegenwoordigers van werkgeversverenigingen.
Een Raad van Commissarissen houdt toezicht op Agrifood Capital B.V. Het risico is dat de stichting AgriFoodCapital en de BV AgrifoodCapital in financiële problemen kunnen komen. In dat geval is de regio Noordoost Brabant als deelnemer in het stichtingsbestuur en daarmee de gemeenten als deelnemers in de regionale samenwerking (mede) verantwoordelijk. Het financiële risico is echter beperkt tot het aandelenkapitaal van €60.000.

€ 30.000 bijdrage per partner

Het bestuurlijke netwerk Brabantstad is een samenwerking van de B5-steden en de provincie. Er is geen sprake van een afzonderlijke rechtspersoon. Besluitvorming in het netwerk, gebeurt door de vijf gemeenten en de provincie. Gezamenlijke projecten en lobby zijn samenwerkingen tussen de partners in het netwerk, op basis van gelijkwaardigheid. De risico’s zijn beperkt.